ASGARİ ÜCRETLİNİN SON ÜÇ AYLIK ÜCRETİ GELİR VERGİSİ NEDENİYLE DÜŞMEYECEK, FARK HAZİNE'DEN KARŞILANACAK
Bilindiği üzere, 31.12.2015 tarih ve 29579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı ile 2016 yılında uygulanacak asgari ücret tutarı Brüt 1.647,00-TL, Net 1.300,99 TLolarak tespit edilmişti.
Ancak, söz konusu tutarların yürürlüğe girdiği tarihten bu yana yılın son üç aylık (Ekim, Kasım ve Aralık) döneminde asgari ücretlilerin bir üst vergi dilimine tabi olacağı ve aylık asgari ücretin Net 1.300,99 TL'nin altına düşeceği ve bu konunun nasıl çözümlenmesi gerektiği konuları tartışılmaktaydı. Çünkü, asgari ücret, Ocak-Eylül arası dönemde gelir vergisinin ilk vergi dilimi olan % 15, Ekim ayından itibaren ise gelir vergisinin ikinci vergi dilimi olan % 20oranına tabi oluyordu. Vergi dilimindeki % 5'lik artış, asgari ücretin netini yaklaşık 70,00 TLazaltıyordu.
Hükümetimiz, yıl başından bu yana yaptığı açıklamalarda bu sorunun zamanı geldiğinde çözüme kavuşturulacağını, asgari ücretlilerin herhangi bir kaygıya kapılmaması gerektiğini açıklamıştır.
Ülkemiz son aylarda yoğun bir iç ve dış terör saldırılarına maruz kalmış, Devletimize, demokrasimize ve Hükümetimize karşı 15 Temmuz'da ciddi bir darbe teşebbüsünde bulunulmuştur. Bu olaylar ise, zorunlu olarak önceliğin siyasi ve terör konularına verilmesine neden olmuştur. Tüm bu olumsuz durumlara rağmen ekonomi ve vergi alanındaki düzenlemelerde de geri kalınmamış, gecikmeli de olsa yapılmaktadır. Bu konulardan birisi de, yukarıda da belirttiğimiz üzere, yılın son üç ayında bir üst dilimden vergilendirilecek olması nedeniyle asgari ücretlerde oluşacak yaklaşık 70 TL.lik azalmanın ne şekilde düzeltileceğine ilişkindir.
Konunun çözümüne yönelik olarak yapılan çalışmalar hızlı bir şekilde sonuçlandırılmış ve çıkarılan 6753 sayılı Kanun (28 Ekim 2016 tarihli ve 29871 sayılı Resmi Gazete) ile, Gelir Vergisi Kanunu’na aşağıdaki Geçici 86. madde eklenmiştir:
“GEÇİCİ MADDE 86- 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri bu Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarife nedeniyle 32 nci maddedeki esaslara göre sadece kendisi için asgari geçim indirimi hesaplanan asgari ücretlilere 2016 yılı Ocak ayına ilişkin ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir. Bu fıkrada geçen net ücret, yasal kesintiler sonrası ücret tutarına asgari geçim indiriminin ilavesi sonucu oluşan ücreti ifade eder.
Bu Kanunun bu maddeye aykırı olan hükümleri 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık ayları için uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile mahsup şeklini ve dönemini belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
Madde hükmü 01.10.2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Devletimiz, yaptığı bu düzenleme ile, Gelir Vergisi tarifesinden kaynaklı olarak net ücretlerin 1.300,99 TL’nin altına düşmesi sonucu sadece 1.300,99 TL ile bunun altına düşen tutar arasındaki farkın ilave asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilmesini öngörerek, bu farkın Hazine tarafından karşılanmasını, asgari ücretliye ve işverene herhangi bir yük gelmemesini sağlamıştır. Bu uygulamanın usul ve esasları ise, 28 Ekim 2016 tarihli ve 29871 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 294 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenmiştir.
Ancak, söz konusu tutarların yürürlüğe girdiği tarihten bu yana yılın son üç aylık (Ekim, Kasım ve Aralık) döneminde asgari ücretlilerin bir üst vergi dilimine tabi olacağı ve aylık asgari ücretin Net 1.300,99 TL'nin altına düşeceği ve bu konunun nasıl çözümlenmesi gerektiği konuları tartışılmaktaydı. Çünkü, asgari ücret, Ocak-Eylül arası dönemde gelir vergisinin ilk vergi dilimi olan % 15, Ekim ayından itibaren ise gelir vergisinin ikinci vergi dilimi olan % 20oranına tabi oluyordu. Vergi dilimindeki % 5'lik artış, asgari ücretin netini yaklaşık 70,00 TLazaltıyordu.
Hükümetimiz, yıl başından bu yana yaptığı açıklamalarda bu sorunun zamanı geldiğinde çözüme kavuşturulacağını, asgari ücretlilerin herhangi bir kaygıya kapılmaması gerektiğini açıklamıştır.
Ülkemiz son aylarda yoğun bir iç ve dış terör saldırılarına maruz kalmış, Devletimize, demokrasimize ve Hükümetimize karşı 15 Temmuz'da ciddi bir darbe teşebbüsünde bulunulmuştur. Bu olaylar ise, zorunlu olarak önceliğin siyasi ve terör konularına verilmesine neden olmuştur. Tüm bu olumsuz durumlara rağmen ekonomi ve vergi alanındaki düzenlemelerde de geri kalınmamış, gecikmeli de olsa yapılmaktadır. Bu konulardan birisi de, yukarıda da belirttiğimiz üzere, yılın son üç ayında bir üst dilimden vergilendirilecek olması nedeniyle asgari ücretlerde oluşacak yaklaşık 70 TL.lik azalmanın ne şekilde düzeltileceğine ilişkindir.
Konunun çözümüne yönelik olarak yapılan çalışmalar hızlı bir şekilde sonuçlandırılmış ve çıkarılan 6753 sayılı Kanun (28 Ekim 2016 tarihli ve 29871 sayılı Resmi Gazete) ile, Gelir Vergisi Kanunu’na aşağıdaki Geçici 86. madde eklenmiştir:
“GEÇİCİ MADDE 86- 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri bu Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarife nedeniyle 32 nci maddedeki esaslara göre sadece kendisi için asgari geçim indirimi hesaplanan asgari ücretlilere 2016 yılı Ocak ayına ilişkin ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir. Bu fıkrada geçen net ücret, yasal kesintiler sonrası ücret tutarına asgari geçim indiriminin ilavesi sonucu oluşan ücreti ifade eder.
Bu Kanunun bu maddeye aykırı olan hükümleri 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık ayları için uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile mahsup şeklini ve dönemini belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
Madde hükmü 01.10.2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Devletimiz, yaptığı bu düzenleme ile, Gelir Vergisi tarifesinden kaynaklı olarak net ücretlerin 1.300,99 TL’nin altına düşmesi sonucu sadece 1.300,99 TL ile bunun altına düşen tutar arasındaki farkın ilave asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilmesini öngörerek, bu farkın Hazine tarafından karşılanmasını, asgari ücretliye ve işverene herhangi bir yük gelmemesini sağlamıştır. Bu uygulamanın usul ve esasları ise, 28 Ekim 2016 tarihli ve 29871 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 294 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenmiştir.
TEBLİĞE GÖRE İLAVE ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASINDAN KİMLER FAYDALANACAK, KİMLER FAYDALANAMAYACAK?
2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri gelir vergisi tarifesi nedeniyle 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabı yararlanacaktır.
Gelir vergisi tarifesi nedeniyle ücretlerinde düşüş olsa dahi net ücretleri 1.300,99 TL’nin altına düşmeyenler bu uygulamadan yararlanamayacaklardır.
Hizmet erbabının, ücret aldığı dönemde işe başlaması veya işten ayrılması, ücretsiz izin ve benzeri nedenlerle net ücretinin 1.300,99 TL’nin altına düşmesi durumunda ilave asgari geçim indirimi uygulanmayacaktır.
UYGULAMA ESASLARI NELER
Gelir Vergisi tarifesi nedeniyle 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabının ücretleri ilave asgari geçim indirimi ile 1.300,99 TL’ye tamamlanacaktır
Ödenen 1.300,99 TL ile 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, “Asgari Geçim İndirimi Bordrosu”nda hesaplanan asgari geçim indirimlerine ayrıca ilave edilecektir.
Asgari geçim indirimi bordrosunda yer alan ilave tutar dahil toplam asgari geçim indirimi tutarı, ücret ödemesinin yapıldığı döneme ilişkin ücret bordrosunun "Asgari Geçim İndirimi" satırına aktarılarak birlikte beyan edilecektir.
Hesaplanan ilave tutar dahil toplam asgari geçim indirimi tutarı, hizmet erbabının ücreti üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, söz konusu tutarın ücretlilere ödenmiş olması gerekmektedir
Asgari geçim indiriminin toplamı, ücretlinin o aydaki ücretinden kesilen gelir vergisinden fazla olamayacaktır.
BU KONUDA TEBLİĞDE YERALAN ÖRNEKLER:
ÖRNEK 1: Bekâr ve çocuksuz olan hizmet erbabı Bay (A)’nın 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.300,99 TL’dir.
193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle Bay (A)’nın, 2016 yılı Ekim ayı net ücreti ise 1.231,08 TL’ye düşmektedir.
Bu hizmet erbabının söz konusu dönemde eline geçen ücretinin 1.300,99 TL’nin altında kalan kısmı olan (1.300,99-1.231,08=) 69,91 TL asgari geçim indirimine ilave edilerek hizmet erbabına ödenecektir.
Böylece, örneğimizdeki bekâr ve çocuksuz hizmet erbabının, 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarında vergi tarifesinin ikinci dilimine girmesinden kaynaklanan aylık 69,91 TL’lik tutar, asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilecek ve kendisine 1.300,99 TL ödenecektir.
ÖRNEK 2: Bay (B) asgari ücretli olarak çalışmaktadır. Bay (B), evli ve 1 çocuklu olup eşi çalışmamaktadır. Bay (B)’nin 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.344,22 TL olup Ekim ayı net ücreti ise 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle 1.274,22 TL’ye düşmektedir.
Buna göre, hizmet erbabının söz konusu dönemde eline geçen ücretinin 1.300,99 TL’nin altında kalan kısmı olan (1.300,99-1.274,22=) 26,77 TL asgari geçim indirimine ilave edilerek hizmet erbabına ödenecektir.
Böylece, örneğimizdeki hizmet erbabının, 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarında vergi tarifesinin ikinci dilimine girmesinden kaynaklanan aylık 26,77 TL’lik tutar, asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilecek ve kendisine 1.300,99 TL ödenecektir.
ÖRNEK 3: Evli, eşi ücretli olarak çalışan Bayan (C), 1.700 TL brüt ücret almaktadır. Bayan (C)’nin 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.338,88 TL’dir. Ekim ayı net ücreti ise 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle 1.266,63 TL’ye düştüğünden (1.300,99-1.266,63=) 34,36 TL’lik fark ücretlinin asgari geçim indirimine ilave edilecek ve kendisine 1.300,99 TL ödenecektir.
ÖRNEK 4: Bay (D) asgari ücretle çalışmaktadır. Bay (D) evli ve 3 çocuklu olup eşi çalışmamaktadır.
Bay (D)’nin 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.387,45 TL’dir. Ekim ayı net ücreti ise 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle 1.317,45 TL’ye düşmektedir.
Bay (D), Ekim ayı net ücreti 1.300,99 TL’nin altına düşmediğinden ilave asgari geçim indiriminden yararlanamayacak ve kendisine 1.317,45 TL ödenecektir.
Sonuç olarak
İşverenlerin Ekim ayı ücret bordrolarını bu değişikliklere uygun olarak hazırlatmaları,
Ekim ayı ücretlerini bu çerçevede ve Tebliğdeki esaslara göre ödemeleri,
Gerek şirket bünyesinde gerekse meslek mensupları bünyesinde tutulan bordro yazılımları için gerekli güncellemeleri yapmalarını, hatırlatmak isteriz.
Saygılarımla.
2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri gelir vergisi tarifesi nedeniyle 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabı yararlanacaktır.
Gelir vergisi tarifesi nedeniyle ücretlerinde düşüş olsa dahi net ücretleri 1.300,99 TL’nin altına düşmeyenler bu uygulamadan yararlanamayacaklardır.
Hizmet erbabının, ücret aldığı dönemde işe başlaması veya işten ayrılması, ücretsiz izin ve benzeri nedenlerle net ücretinin 1.300,99 TL’nin altına düşmesi durumunda ilave asgari geçim indirimi uygulanmayacaktır.
UYGULAMA ESASLARI NELER
Gelir Vergisi tarifesi nedeniyle 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabının ücretleri ilave asgari geçim indirimi ile 1.300,99 TL’ye tamamlanacaktır
Ödenen 1.300,99 TL ile 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, “Asgari Geçim İndirimi Bordrosu”nda hesaplanan asgari geçim indirimlerine ayrıca ilave edilecektir.
Asgari geçim indirimi bordrosunda yer alan ilave tutar dahil toplam asgari geçim indirimi tutarı, ücret ödemesinin yapıldığı döneme ilişkin ücret bordrosunun "Asgari Geçim İndirimi" satırına aktarılarak birlikte beyan edilecektir.
Hesaplanan ilave tutar dahil toplam asgari geçim indirimi tutarı, hizmet erbabının ücreti üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için, söz konusu tutarın ücretlilere ödenmiş olması gerekmektedir
Asgari geçim indiriminin toplamı, ücretlinin o aydaki ücretinden kesilen gelir vergisinden fazla olamayacaktır.
BU KONUDA TEBLİĞDE YERALAN ÖRNEKLER:
ÖRNEK 1: Bekâr ve çocuksuz olan hizmet erbabı Bay (A)’nın 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.300,99 TL’dir.
193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle Bay (A)’nın, 2016 yılı Ekim ayı net ücreti ise 1.231,08 TL’ye düşmektedir.
Bu hizmet erbabının söz konusu dönemde eline geçen ücretinin 1.300,99 TL’nin altında kalan kısmı olan (1.300,99-1.231,08=) 69,91 TL asgari geçim indirimine ilave edilerek hizmet erbabına ödenecektir.
Böylece, örneğimizdeki bekâr ve çocuksuz hizmet erbabının, 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarında vergi tarifesinin ikinci dilimine girmesinden kaynaklanan aylık 69,91 TL’lik tutar, asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilecek ve kendisine 1.300,99 TL ödenecektir.
ÖRNEK 2: Bay (B) asgari ücretli olarak çalışmaktadır. Bay (B), evli ve 1 çocuklu olup eşi çalışmamaktadır. Bay (B)’nin 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.344,22 TL olup Ekim ayı net ücreti ise 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle 1.274,22 TL’ye düşmektedir.
Buna göre, hizmet erbabının söz konusu dönemde eline geçen ücretinin 1.300,99 TL’nin altında kalan kısmı olan (1.300,99-1.274,22=) 26,77 TL asgari geçim indirimine ilave edilerek hizmet erbabına ödenecektir.
Böylece, örneğimizdeki hizmet erbabının, 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarında vergi tarifesinin ikinci dilimine girmesinden kaynaklanan aylık 26,77 TL’lik tutar, asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilecek ve kendisine 1.300,99 TL ödenecektir.
ÖRNEK 3: Evli, eşi ücretli olarak çalışan Bayan (C), 1.700 TL brüt ücret almaktadır. Bayan (C)’nin 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.338,88 TL’dir. Ekim ayı net ücreti ise 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle 1.266,63 TL’ye düştüğünden (1.300,99-1.266,63=) 34,36 TL’lik fark ücretlinin asgari geçim indirimine ilave edilecek ve kendisine 1.300,99 TL ödenecektir.
ÖRNEK 4: Bay (D) asgari ücretle çalışmaktadır. Bay (D) evli ve 3 çocuklu olup eşi çalışmamaktadır.
Bay (D)’nin 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.387,45 TL’dir. Ekim ayı net ücreti ise 193 sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi nedeniyle 1.317,45 TL’ye düşmektedir.
Bay (D), Ekim ayı net ücreti 1.300,99 TL’nin altına düşmediğinden ilave asgari geçim indiriminden yararlanamayacak ve kendisine 1.317,45 TL ödenecektir.
Sonuç olarak
İşverenlerin Ekim ayı ücret bordrolarını bu değişikliklere uygun olarak hazırlatmaları,
Ekim ayı ücretlerini bu çerçevede ve Tebliğdeki esaslara göre ödemeleri,
Gerek şirket bünyesinde gerekse meslek mensupları bünyesinde tutulan bordro yazılımları için gerekli güncellemeleri yapmalarını, hatırlatmak isteriz.
Saygılarımla.
|
|
Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir
TOLUEN YMM DENETİM VE DANIŞMANLIK
|
|
|
