Şehir-içi raylı sistemleri birbirinden farklı kılan- bazı özellikler vardır. Bunlar Raylı sistemin; Yolcu kapasitesi , ticari hızı, lokomotife bağlı vagon sayısı, virajların çapı, rayların geometrik özellikleri, sinyal sistemi, karayolu ile kesişme noktaları, karayolundan korunma oranı, istasyon uzunlukları, istasyonlar arası mesafe, yoğun saatlerde sefer sıklığı vb
Raylı toplu taşıma türleri genel olarak yazacak olursak,
-Hafif raylı sistem
*Banliyö
*Lastik- tekerlekli metro sistemi(*)
*Üst yollu elektrikli Taşıt
*Metro
*Hafif Metro: Genellikle 1435 mm ray açıklığındaki hatlarda,3.raydan veya kataner hattından beslenen, tek yönlü olarak çalışan,4-6 araçlık diziler halinde sinyalizasyon sistemine uygun
olarak işletilen, çoğunlukla yer altında açılan tünellerde döşenen hatlarda ortalama 70-90 km/sa hızla gidebilen raylı toplu taşım sistemidir. Ve şu anda Gebze bölgemizde yapılması planlanmaktadır.
Cadde Tramvayı: Karayolu vasıtalarıyla aynı alanı kullanan, yol ve trafik durumuna göre bir sürücü tarafından kumanda edilen, elektrik enerjisini kataner hattından alan, rahat binilebilen, alçak zeminli araçların kullanıldığı, yolcu taşıma kapasitesi düşük olan raylı toplu taşıma sistemidir. Ortalama 25/35 km/sa hızla işletilebilen tramvaylar olup yolcu indirmek ve bindirmek için yaklaşık 300-500 metre
civarında durakları mevcuttur. Bu ulaşım sisteminin güncel örneği;
İzmit’imiz de alt yapısı hızla devam eden ve vagonları Bursa’daki “DURMAZLAR MAKİNA” tarafından üretilen , projedir.
Sistemlerin ortak yapılarından hareket ederek YANGIN ‘a karşı 3 aşama da analiz yapmak mümkündür.
1)Vagonlardaki Yangın Güvenliği
Önleme amaçlı; Dizayn ve yapımı aşamasında ,yanıcı olmayan malzemeler kullanılmalı ve plastik esaslı malzemelerden özellikle kaçınılmalıdır. Kullanılan her çeşit elektrik kablosu yangına dayanıklı olmalıdır. Oturma alanları da aynı özellikler de olmalıdır.
Uyarı amaçlı; Yangın algılama sistemi mutlaka tesis edilmelidir. Algılama uyarısı kullanıcıya(makinist bölümüne) gitmeli en yakın istasyona gidildiğinde iniş ve müdahele ortamı hızla hazırlanmış olmalıdır.
Raylı sistemler için titreşim vb.dayanım testlerinden geçmiş ekipmanlar kulanılmalıdır.Sistemi destekleyici olarak Şehir İtfaiyesiyle Direk birden fazla yöntemle haberleşme sağlanmalıdır.
Söndürme amaçlı, Otomatik söndürme sistemi kesinlikle tesis edilmelidir.
2)Tünel içinde yapılması gerekenler;
Vagon da yapılanları destekleyici belirli noktalara söndürme sistemini destekleyici proseslerin
Yanı sıra solunum cihazları ve kurtarma ekipmanları konulmalıdır.
3)Dumana yönelik;
Tehlike dumandır. Daha önce tünel yangınların da bahsettiğimiz üzere duman tahliye sistemleri ve havalandırma sistemleri çok çok önemlidir.
Bakü metrosunda 1995 yılında çıkan yangında 270 kişinin yaralanması ve 302 kişinin ölümü ile sonuçlanan facia halen unutulmamıştır.
EN 45545 Standartı kapsamında; Malzeme ve bileşenlerinin yangın davranışı gereksinimleri-Yangın bariyerleri için yangın direnç testleri-Demiryolu araçları tasarımı için uygun güvenlik gereksinimleri-Yangın kontrol ve yönetim sistemleri-Yanıcı gaz ve yanıcı sıvı tesisatları için yangın güvenliği gereksinimleri alt başlıklarıyla sistemin güvenirliliğini sağlamak çok kolaydır.
Bu YAPIDA GERÇEKLENEN SİSTEMLERDE…… & ………..;
&Metro da Yangın Çıkarsa Ne Olur..?” Algılama sistemi devreye girer(Sigara içmek tamamen yasaklandığı için hava emişli hassas duman algılama sistemleri rahatlıkla kullanılmaktadır ).Yolcular anons ile hızlı şekilde Kaçış planıyla tahliye edilir.”
&Otomatik Söndürme Sistemi Var mı..? ”Evet. Sistem bilgisayar kontrollü olarak ilgili bölümde devreye girer.”(**)
&Ya Elektirk Kesilirse..? ”Elektrik ihtiyacı iki ayrı kaynaktan sağlanmaktadır. Ek olarak üçüncü alternatif genaratörler, dördüncü alternatif ise; kesintisiz güç kaynağıdır. En kötü ihtimalle 4 kaynaktan biri ile Raylı Ulaşım Sistemi en yakın istasyona ulaştıracaktır.”
Bu ve benzeri sorulara net ve rahatlatıcı cevaplar ,ancak ve ancak standartlara uygun üretim ve uzman ekip ile gerçeklenebilir.
SONUÇ; Temiz Enerji-Temiz Çevre Hedefli Taşımada En İdeal Olanı Elektrikli Ulaşım Sistemleridir.
Bu Sistemlerin “Proje+ Uygulama+ İşletimi “(***)Aşamalarında Başta YANGIN Olmak Üzere Alınacak Güvenlik Önlemleri ile Devreye Giren ve Girecek Raylı Taşıma Sistemlerinin Hak Etmediği Eleştirileri Yaşanması Engellenebilir.
(*):Karayolu ve Ray Teknolojisinin Karışımı Kullanılan Bir Hızlı Ulaşım Sistemidir.
(**):Avrupa da VAGON larda özel tasarlanmış yüksek basınç Susisi(Watermist) sistemlerine geçiş başlamıştır.
(***):Bu konuda KO.Ü.Müh.Fak.Elk.Müh.Bölümü Her Anlamda Çok Donanımlı Kadroya Sahiptir.
