Bu kapsamlı çalışma, beslenmedeki aşırı işlenmiş gıdaların oranının %10 arttığını, toplam kanser riskinde %12’den fazla ve meme kanseri riskinde %11 artış ile ilişkili olduğunu buldu. Çalışmada, bir Fransız topluluğundan en az 18 yaşında olmak üzere toplam 104.980 katılımcı yer aldı.

2009’dan 2017’ye kadar tutulan beslenme kayıtları, katılımcıların 3300 farklı gıda ürününün tüketimini izleyerek tekrarlanan 24 saatlik diyet kayıtlarıyla oluşturuldu. Sonuçlar, aşırı işlenmiş yağların, sosların, şekerli ürünlerin ve içeceklerin genel kanser riski ile ilişkili olduğunu ve aşırı işlenmiş şekerli ürünlerin meme kanseri riski ile ilişkili olduğunu gösterdi.

Ultra-İşlenmiş Gıda Tüketiminde Endişe Verici Artış

Son on yılda gittikçe artan oranda, birçok ülkedeki beslenme alışkanlıkları incelendiğinde aşırı işlenmiş gıdaların tüketiminde dramatik bir artış olduğu görülmektedir. Bu gıda ürünlerinin daha yüksek oranda tüketilmesinin sebebi büyük ölçüde güvenli, kullanışlı, lezzetli ve uygun fiyatlı olarak görülmesi olabilir. Aşırı işlenmiş gıdalar, işlenmiş bileşenleri birleştiren cips ve tatlılar gibi ürünlerdir. Bu gıdalarda, tatlandırıcılar, emülgatörler, koruyucular, renklendiriciler gibi çeşitli maddeler bulunmaktadır.

Evde yapılan gıda masrafları araştırmaları ve süpermarket satışları da dahil olmak üzere gıda tüketim alışkanlıklarını göz önünde bulunduran çalışmalar, aşırı işlenmiş gıda ürünlerinin günlük toplam enerji alımının %25 ila %50’sine katkıda bulunduğunu göstermektedir. Amerikalıların yüksek işlenmiş gıdalardan kalorilerinin % 61’ini aldığı söylenmektedir.

Çoğunlukla alışkanlık oluşturan ve kullanışlı oldukları için yaygın bir şekilde tüketilmektedir. Ultra-işlenmiş gıdalar son derece lezzetli bir tarzda tasarlanır; diğer bir deyişle damak tadınıza hitap eder ve daha fazla istek uyandırırlar. Buna ek olarak, bu gıdalar her yerde yenilmek üzere yapılır; fast food kuruluşlarında, yavaş pişirilmiş ev yemeklerinin yerine, bir televizyon önünde veya sürüş esnasında tüketilebilir. Ultra-işlenmiş gıdaları genellikle üretmek ve satın almak daha ucuzdur. Ayrıca genellikle indirimli fiyatlarla satılan süper büyüklükteki paketler halinde gelirler. Bu gıdaların çoğunun 7/24 işletme ve satış makineleri ile satıldığı belirtilmelidir.

Çoğu ultra-işlenmiş gıdalar enerji yoğunluğunda (küçük miktar gıdalarda çok fazla kalori vardır) yüksektir ve sık sık zorlu reklam kampanyaları tarafından desteklenen tüketimleri kontrol dışıdır. Aşırı tüketim, dünya çapında obezite ile ilişkilendirilmiştir. Ultra-işlenmiş gıdalar da genelde rafine, besin maddesi tükenmiş maddelerden oluşur. Hatta “yenilebilir gıda benzeri maddeler” olarak da ele alınmışlardır!

The TBJ’de yapılan yeni araştırma, yaygın olarak satın alınan ve tüketilen gıdaların tehlikeleri hakkında önemli bir ışık tutmakta ve işlenmiş gıdaların, bir zamanlar düşünüldüğü kadar zararsız olmadığının değişen algısına katkıda bulunacağı umulmaktadır.

İşlenmiş Gıdaların Kansere Neden Olan Anahtar Özellikleri

Ultra-işlenmiş gıdaların çeşitli özellikleri kansere neden olabilir. Daha düşük bir lif ve vitamin yoğunluğu ile birlikte yüksek oranda içerdiği toplam yağ, doymuş yağ, şeker ve tuz önemli bir endişe kaynağıdır. Bu bileşenler vücuttaki iltihaplanmaya katkıda bulunurlar ve kronik iltihaplanmanın kanser riskini arttırdığı bulunmuştur.

Besin takviyelerinin ötesinde bu gıdaların endüstriyel hazırlanması (özellikle lezzet ve sindirim için ısıl işleme tabi tutulması) kanserojen özelliklerine katkıda bulunmaktadır. Isıl işlem görmüş işlenmiş gıda ürünlerinde akrilamid ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar bulunur ve bu maddeler kanser riski ile bağlantılıdır. Buna ek olarak, florin ve polifloralkil maddeler (PFAS’lar) da dahil olmak üzere işlenmiş gıda ambalajında bulunan tehlikeli maddeler ve kimyasal maddeler doğurganlık ve tiroid sorunları, çocuklarda gelişimsel gecikmeler ve kanser riskinde artış ile bağlantılıdır.

Ultra-işlenmiş gıdaların üretiminin amacı, dayanıklı, ulaşılabilir, çekici ve kullanışlı ürünlerin kaynaklarını arttırmaktır; giderek büyüyen küresel nüfusa büyük önem veren bir konudur. Onların bozulmasını geciktiren, onlara daha uzun bir raf ömrü sağlayacak ve uzun mesafeli ulaşımlarını mümkün kılacak şekilde üretilirler. Yukarıda belirtilen kategorileri kullanarak sınıflandırılması zor bazı ürünler bulunmaktadır. Örneğin ekmek alın: ekmek (un, su, tuz, maya) için temel bileşenler bir modifikasyon işlemi gerektirir, ancak ekmek hem endüstriyel düzeyde hem de evde yapılabilir. Bazı ekmek uzun raf ömrüne sahipken diğerleri hızlı bir şekilde yok olur (genellikle tahıl ve tohumlardan yağ içeriği yüksek olanlar); bu özellikler ekmeği işlenmiş veya ultra işlenmiş bir yiyecek yapıyor mu? Tek bir gıdanın işlenmemiş, işlenmiş veya ultra-işlenmiş olup olmadığını tanımlamak, sağlığınıza doğrudan etki etmeyebilir; daha ziyade normal tüketimimiz için seçtiğimiz gıdaların kombinasyonu en güçlü etkiyi yaratır. Dünya Sağlık Örgütü, yediğimiz aşırı işlenmiş gıdaların miktarını sınırlamayı önermektedir. Daha sağlıklı gıdalar için bir talep yapılmalı ve takip edilmeli ve dengeli beslenme tüketimi düzenli bir uygulama olmalıdır.

Bu araştırma, işlenmiş gıda tüketimi ile kanser riski arasındaki ilişkileri ve korelasyonları ortaya çıkarırken, araştırmacılar bulguları önemli ve daha fazla araştırmaya layık görmektedirler. Aşırı işlenmiş gıdalara örnek olarak cipsler, paketlenmiş atıştırmalık kekler, diyet içecekler, donmuş pizza ve şekerler gösterilebilir. Bu gıdalardan mümkün olduğunca kaçınmak sağlığınız açısından önem arz etmektedir. Aşırı işlenmiş gıdalar yakın bilimsel incelemelerin konusu olmaya devam edecek ve bu beslenme bakımından yoksun ürünlerin sağlıklı olduğu algısı değişecektir.

Kaynak ; Bilgi Ustam