Her kentte merkezinde önemli Yaşam Ve Alışveriş alanları vardır. Bunlar gitgide artan AVM’lere inat şehir merkezlerinde kentin dokusunu bize anlatan alanlardır.
Mistik dokusuyla dört bin dükkanıyla dünyanın en büyük İstanbul Kapalı Çarşısı, üzeri kiremitlerle Örtülü İzmir’deki Kemeraltı Çarşısı, Osmanlı kent mimarisini yaşatan evleriyle ünlü Safranbolu çarşısı ,Restoranlarıyla, kuyumcularıyla kasabıyla Konumuzla ilgili kısmen de olsa paralellik sağlayan Beşiktaş çarşısı ve bizim ünlü Kapanönümüz. 80 binin üzerinde öğrenciye sahip Üniversitemiz ve coğrafik lokasyonu nedeniyle günlük BİR MİLYON’u aşkın insanın giriş çıkış yaptığı kentimizde referans noktası olarak bilinen Fethiye caddesinden sonra en çok uğrak yeri Kapanönü’dür. Cadde üzerindeki tarihi çarşının geçmişini kelime anlamını incelemekle başlayacak olursak; Kapan(kepan) kelimesi”ağır yükler için büyük terazi: Yükte ağır,pahada hafif malların tartıldığı ve yük başına resim alınan yer” anlamında olup Osmanlı döneminde sebze-meyvenin kente girdiği alandır. Eski adı “Mukataa-ı kapan-ı meyve-i İznikmid “ yani İzmit Meyve Kapanı’dır. İki katlı ahşap yapılardan oluştuğu gözlenen çarşıdaki dükkanlar zamanla kagire dönmüştür. İz bırakan kapanönü’nün ünlüleri; Osman Yılmaz’ın Ünlü Dönbak muhallebicisi –Necati Bey’in “Vitamin”i-Kazım Şar’ın “Şar” Lokantası-Sunni babanın torunu Zogo Seyfi’nin bayiliği-Şekerci Nusret Bey-Arnavut Vehbi beyin pastanesi-Manav Emin Terzioğlu(oğullarından Akif terzioğlu 1954-1956 yılında İzmit belediye başkanlığını yapmış ve diğer oğlu Atıf Terzioğlu ise Yeşilçam da Atıf Kaptan adıyla Türk sinemasının ünlü aktörlerinden biri olmuştur.)Hoşgör pastanesi de orada doğmuştur. Yine Çarşının renkli simalarından Şefik bey, Bağçesme taraflarından bindiği sıpası ile işe gelir, çarşı esnafınca alkışlarla karşılanır ve yine aynı şekilde uğurlanırdı. Elektrikçi Nuri (Yıllar sonra işyerini satın alan milli futbolcu Metin Tekin’in dedesidir.) ve 1960’lı yıllarda 29 Ekim Cumhuriyet bayramı akşamları düzenlenen kasap köftesi geceleri ilk akla gelenlerdir…(*)09.09.2016 itibariyle baktığımızda 15 kuyumcu – 2 saatçi-16 kafe-Ocakbaşı vb.işyeri olan Kapanönü’nü her iki yanını da iş merkezi amaçlı kullanılan büyük binalara dayamıştır. İşyerlerinin görsel güzelliği ve temizliği görmeye değer.
Ancak bitişik binanın 3. Ve 4.katına çıkıp bir anlık gözlemle söyleyebileceğim, Kapanönüne baktığımızda üstü plastikle kapalı çarşı, yirmiye yakın ocak bacası ,otuzu aşkın klima dış ünitesi, ona yakın jeneratör (çoğu kabinsiz ve dış ortamda), Plastik kasalar, kütük vb. yanıcı maddeler. ve TABLO:””Bu güzide bölgenin yangına karşı korunaksız olduğunu göstermektedir.”” Bu tabloyu doğrulayan , daha iki hafta önce saat 21.00 civarında bir işyerinin 2.katında jeneratör kablosu kaynaklı yangın çıkmıştır.
Düşünün , bu yangın gece yarısı olsaydı ;Kuyumcularda oluşabilecek büyük maddi zararların yanı sıra, çeşitli gerekçelerle o bölgelerde olan canlıların yaşamları belki de sönecekti.
Neler Yapılmalı? En büyük riskler mutfak davlumbaz ve baca yangınları eski elektrik tesisat sistemleridir.
Yangın erken uyarısı ve algılama her işyerine tesis edilmeli ve buna bağlı hızlı tahliye seçenekli yolları detaylandırılmalıdır.
Bacalar yangın dayanımlı olmalı ve düzenli ve sıkça temizlenmelidir.
Yapı malzemelerinin değişimi ve yangın bölmeleri yapılması zor olduğundan tüm dükkanları kapsayan ortak pompalı otomatik sprinkler sistemi tesis edilmelidir.
Tesis edilecek sistem de mutfak ve Restaurant kısımları ayrı ayrı yangın kompartmanı oluşturulmalıdır.
Bu sistem tesis edilirken özellikle boru ve kablo geçiş noktalarından geçişi engelleyen ürünler kullanılmalıdır. Bu ürünler aynı zamanda su basması, gaz ,nem ve kemirici hayvanlara karşı koruma yapar.
Yapılacak söndürme sistemi sertifikalı ve düzenli bakım yapılarak her an kullanılabilir nitelikte olmalıdır.
Alipaşa Han yangın 1943’te 202 dükkanın yanmasıyla sonuçlanmıştır. İstanbul Kapalı çarşıdaki 1954 te çıkan yangın 1000’ni aşkın dükkan kısmen ve/veya tamamen yanmıştır.
Yine Kapalı çarşı Kuyumcular caddesinde 1973 te çıkan yangında 6 dükkan yangına maruz kalmıştır.
SONUÇ; Kapalı Çarşılarımız Geçmişimizi Geleceğimize Taşıyan Önemli Yaşam ve Alışveriş Alanlarımızdır. Güvenlik Amaçlı Yapılacak Her Yatırım Tarihimize Yapılan Sosyal Sorumluluk Gereği Bir Vazifedir. Üstelik Yangın ile İlgili Yapılacak Yatırım Bedeli Aylık Kira Bedelinin Bir Tanesine Denk Gelmektedir.
UNUTMAYIN DEPREM ve YANGIN BİR KEZ OLUR Ve BİR DEFADA HERŞEYİDE BİZDEN ALIR GÖTÜRÜR. (*):Capt.F.Yavuz ULUGÜN’e teşekkürler.
Necmi Özdemir/”YANGIN UZMANI”